چرا فرزند نوجوان من این قدر حساس است؟

درک نوجوان بهترین درمان برای دوران سخت نوجوانی است.
 

چکیده: دوران نوجوانی برزخ دوران کودکی و جوانی است که نیاز است والدین و مربیان این دوران را به خوبی بشناسند و احساسات او را به خوبی درک کنند. با ما همراه باشید تا با عواطف و احساسات نوجوان بیشتر آشنا شوید.

تعداد کلمات 1025 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

 

معمولا مادران می گویند که با گفتن حرفی ساده فرزندشان از کوره در می رود و یا وقتی فرزندشان از مدرسه به خانه برمی گردد بیشتر اوقات عصبانی است. نوجوانان بسیار حساس هستند و غیر قابل پیش بینی. آنها در یک لحظه عصبانی هستند و لحظه ای بعد کاملا آرام و خوشحال به نظر می رسند. والدین از تغییرات رفتاری فرزندشان تعجب می کنند. وقتی مادر سؤال ساده ای از فرزندش می پرسد، او عصبانی می شود و از کوره در می رود و به مادرش می گوید که چرا او را درک نمی کند. همه ی ما انسان ها گاهی حساس و زودرنج می شویم و حال و حوصله ی خوبی نداریم. این مسئله کاملا طبیعی است.
ولی معمولا این حالت در نوجوانان زیاد دیده می شود. نوجوانان در این سنین دچار تغییرات فیزیکی، روحی و روانی بسیاری می شوند و همه ی این تغییرات در احساسات آنها تأثیرگذار است. نوجوان به احساسات و عقاید و افکار خودش فکر می کند. او اکنون می تواند احساسات و عقاید دیگران را نیز درک کند. نوجوان احساس می کند که دیگران نگاه منتقدانه ای نسبت به او دارند؛ بنابراین نسبت به خودش حساس می شود. مثلا به ظاهرش زیاد توجه می کند، فکر می کند همه به او خیره می شوند. گاهی او نسبت به هم سن و سالانش احساس حقارت می کند.
 

این مسایل باعث می شود که نوجوان دچار تغییرات احساسی شود و یک لحظه شاد و لحظه ای دیگر غمگین باشد. در دوران نوجوانی، نوجوان به قدری به رشد و استقلال می رسد، که از والدینش فاصله می گیرد و نسبت به نظرات و کارهای والدینش حساس می شود. او تصویری از یک انسان کامل و ایده آل از خودش و پدر و مادرش در ذهنش درست می کند. وقتی خودش یا والدینش مطابق آن تصویر ذهنی نباشند، او ناراحت و عصبانی می شود.
علاوه بر این نوجوان در این دوران احساسات ابراز نشده و کتمان شده ی خودش را نیز ابراز می کند. شاید او از رفتارهای غیر منصفانه ی والدینش در گذشته ناراحت بوده و اکنون با خشم و عصبانیتش، نشان می دهد که از دست والدینش عصبانی است.
دلیل دیگری نیز برای این حالت در نوجوانان وجود دارد. در این دوران معمولا آنها استرس و مشکلات زندگی را بیشتر درک می کنند. زندگی اجتماعی، فعالیت ها و رقابت های ورزشی، مشکلات خانوادگی و نگرانی های دیگری که آنها در خارج از خانه دارند، باعث نواساناتی در احساسات نوجوانان می شوند. انتظارات نابجای والدین نیز باعث این حالت ها در آنها می شود. والدین به فرزندانشان زیاد امر و نهی می کنند و می گویند که آنها چه کاری بکنند و چه کاری نکنند. این کار باعث عصبانیت نوجوانان می شود.
 

دلایل نهفته ی بسیار دیگری نیز برای نوسانات روحی نوجوانان وجود دارد. تقریبا هر اتفاقی می تواند باعث بوجود آمدن چنین حالتی در آنها شود و آنها را عصبانی کند. یک نمره ی بد در مدرسه، مسخره کردن او، اختلافات نوجوانان با دوستان با خانواده اش باعث عصبانیت او می شود. وقتی نوجوانی نمی تواند در مدرسه با دوستانش ارتباط خوبی داشته باشد، وقتی به خانه برمی گردد عصبانی است و یا نوجوانی که در کلاس ورزش از او انتقاد می شود وقتی به خانه می آید، سر میز غذا از والدینش انتقاد می کند. بسیاری از نوجوانان خودشان متوجه این تغییرات روحی و روانی نمی شوند، به همین دلیل بزرگترها به خاطر این رفتارشان از آنها انتقاد می کنند. آنها خودشان نیز نمی دانند چرا غمگین و افسرده هستند و از این که همیشه عصبانی هستند ناراحتند.
 

شما می توانید دلایل عصبانیت فرزندتان را به او بگویید تا او احساس بهتری پیدا کند. مثلا به او بگویید که می دانید او تلاشش را کرده و با این وجود نمره ی خوبی نگرفته است. از دوران نوجوانی خودتان برای فرزندتان تعریف کنید تا او بداند حالش را می فهمید.
مدام از او نپرسید حالش چطور است و یا چه مشکلی دارد، چون فرزند شما از این حرف های شما ناراحت شده و در مقابل شما جبهه گیری خواهد کرد. هرکس نیاز دارد تا احساساتش را به نحوی بیان کند، بنابراین به فرزندتان زیاد فشار نیاورید و به او سخت نگیرید. وقتی او با شما درست حرف نمی زند این مطلب را به او گوشزد کنید که باید احساسات خودش را کنترل کند. شاید او خودش متوجه رفتار بدش نباشد. به او بگویید که اگر باز با شما این گونه رفتار کند باید منتظر عواقب کار بدش باشد.
مراقب رفتار خودتان نیز باشید، اگر شما دایم عصبانی می شوید و نمی توانید عصبانیت خودتان را کنترل کنید، فرزندتان نیز از شما الگو می گیرد.

ببینید فرزندتان در چه شرایطی بیشتر عصبانی می شود و کنترل احساسات خودش را از دست می دهد. آیا او در مدرسه، خانه و یا به خاطر رقابت در رسیدن به موفقیت تحت فشار است؟ اگر بتوانید بعضی از مشکلات او را حل کنید و اعتماد به نفس او را بالا ببرید، در خلق و خوی او نیزتغییرات مثبتی را مشاهد خواهید کرد. وقتی فرزندتان رفتار خوبی دارد و به حرف های شما گوش می کند، او را تشویق کنید و به او بگویید که بچه ی خوبی است. در مقابل رفتارهای مربوط به سنین نوجوانی حساسیت نشان دهید و با او شوخ طبع باشید و از او ایراد نگیرید.
شاید فرزند شما به این دلیل فقط در خانه بدخلقی می کند، چون احساس می کند خانه محیط امنی است که می تواند در آن احساسانش را ابراز کند. او در مدرسه و در جمع دوستان و سایر افراد باید مؤدبانه تر باشد و حفظ آبرو کند. بنابراین بداخلاقی او در خانه کاملا طبیعی است. شاید پذیرفتن این شرایط برای شما سخت و دشوار باشد ولی سعی کنید صبور باشید، او را درک کنید و حامی اش باشید.
 
منبع: کتاب «راهنمای کامل تربیت کودک (از تولد تا نوجوانی)»
نویسنده: رابین گلدستاین
مترجم: شیرین یزدانی